ΑΛΩΝΙ-ΑΛΩΝΙΣΜΑ

Το αλώνι είναι κυκλικός επίπεδος χώρος που χρησιμοποιoύνταν για το άλεσμα των δημητριακών (σιτάρι, κριθάρι,κλπ). Τα αλώνια κατασκευάζονταν σε ανοιχτά μέρη, υψώματα ή ρεματιές, σε μέρη δηλαδή όπου φυσάει δυνατός αέρας και βοηθάει στο λίχνισμα.

Στο κέντρο του αλωνιού βρισκόταν ένα χοντρό γερό ξύλο, συνήθως από πουρνάρι, μπηγμένο βαθιά στο χώμα, ο στιχερός ή στέτζιρος. Πάνω του έδεναν την τριχιά, χοντρό σχοινί από αλογότριχα και μακρύ όσο η ακτίνα του κύκλου του αλωνιού, ή δύο τριχιές αν δούλευαν δύο άλογα ή βόδια.

Το αλώνισμα γινόταν τον Ιούλιο μήνα (Αλωνάρης), σε μέρες ηλιόλουστες μέχρι τις 5 το απόγευμα, για να είναι στεγνά τα δεμάτια σιταριού και να σπάζουν εύκολα.

Γέμιζαν όλο τον χώρο του αλωνιού με δεμάτια σιταριού. Έβαζαν ζεμένα 1 με 2 άλογα ή βόδια γαντζώνοντας τον κλούτσο της τριχιάς του στιχερού στην θηλιά που είχε στον λαιμό του το κάθε άλογο.

Τα ζώα με την βοήθεια του αλωνάρη βάδιζαν κυκλικά μέσα στο αλώνι και το βάρος των ποδιών τους έσπαζε τον καρπό των σιτηρών. Πολλές φορές για να είναι πιο αποτελεσματικό το αλώνισμα χρησιμοποιούσαν τον βολόσυρο, μια ξύλινη σβάρνα, εμπρός λίγο στενότερη και λίγο ανυψωμένη για να κυλάει ευκολότερα πάνω στα στάχυα ενώ από κάτω υπήρχαν καρφωμένες κοφτερές τσακμακόπετρες ή δόντια κοφτερά από λεπίδες σιδερένιες. Ο αλωνάρης πάνω στον βολόσυρο καθοδηγούσε τα ζώα και με το βάρος του πίεζε τον βολόσυρο για να γίνεται καλύτερα το αλώνισμα. Με τα δικράνια οι αλωνιστάδες γύριζαν ξανά και ξανά την καλαμιά, ώστε να μετετραπεί σε ψιλό άχυρο.

Με το ηλιοβασίλεμα μόλις άρχιζε το πρώτο φύσημα του αγέρα γινόταν το λίχνισμα. Δηλ. πετούσαν με ειδικά καρπολόγια το μίγμα άχυρου - σιταριού ψηλά. Ο αέρας παρέσυρε το άχυρο μακριά και άφηνε τους σπόρους του σιταριού να πέσουν στο αλώνι.

Κατόπιν οι γυναίκες κοσκίνιζαν με μεγάλο αραιό κόσκινο τον σωρό του σιταριού για να απομακρύνουν τα σκύβαλα (άχυρα) που έμεναν πάνω στο κόσκινο ενώ το καθαρό σιτάρι έπεφτε κάτω.

Κατόπιν το σιτάρι έμπαινε στα αμπάρια του σπιτιού, έτοιμο για άλεσμα και τα άχυρα χρησίμευαν σαν τροφή των ζώων.